Piotr Rytel

Piotr Rytel

Pseudonim	Witold Szeliga, W.S., F.C.
Data i miejsce urodzenia	16 maja 1884 Wilno
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	2 stycznia 1970 Warszawa
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor, pedagog, krytyk muzyczny
Odznaczenia

Piotr Rytel, ps. Witold Szeliga, W.S., F.C. (ur. 16 maja 1884 w Wilnie, zm. 2 stycznia 1970 w Warszawie) – polski kompozytor, pedagog i krytyk muzyczny.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Lucjana, lekarza, i Tatiany z domu von Kreiter, primo voto Ławrowej. Od 10. roku życia uczył się gry na fortepianie. Uczęszczał do II Gimnazjum Klasycznego w Wilnie, w którym uzyskał w 1902 maturę. Studiował w latach 1903–1908 w Instytucie Muzycznym w Warszawie: kompozycję u Zygmunta Noskowskiego, grę na fortepianie u Aleksandra Michałowskiego. W latach 1911–1939 wykładał w warszawskim Instytucie Muzycznym harmonię i formy muzyczne, w latach 1925–1926 i 1931–1939 także kompozycję.

W okresie II wojny światowej uczył w tajnym Konserwatorium Stanisława Kazury. Po upadku powstania warszawskiego opuścił Warszawę, do której powrócił w marcu 1945.

Po wojnie w latach 1945–1952 prowadził klasę kompozycji w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. W latach 1956–1961 pełnił funkcję rektora Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Sopocie (później przeniesiona do Gdańska). W 1960 otrzymał Nagrodę miasta Gdańska.

Piotr Rytel był również krytykiem muzycznym. Publikował recenzje w „Nowościach Muzycznych”, „Scenie i Sztuce” i poznańskiej „Kulturze”, „Gazecie Warszawskiej” (1920–1935), a po wojnie m.in. w „Tygodniku Warszawskim”, „Słowie Powszechnym”, „Gazecie Ludowej” (1946–1949), „Kurierze Polskim”, „Ruchu Muzycznym”, „Muzyce” i „Teatrze”. W publikacjach krytycznych okazywał niechęć do modernizmu w muzyce, co stało się przyczyną ostrego konfliktu m.in. z Karolem Szymanowskim.

Własne kompozycje Rytla cechowały się konserwatyzmem, stylistycznie nawiązywały do późnego romantyzmu.

Od 5 stycznia 1910 był mężem pianistki Anieli Wieńczysławy Rytlówny (1884–1955), córki stryja Władysława. Miał z nią córkę Jadwigę (1914–1982), zamężną Przybylską, i syna Witolda (1917–1944), który zaginął po upadku powstania warszawskiego.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (Aleja Zasłużonych-1-119).

Grób Piotra Rytla na cmentarzu Powązkowskim

Kompozycje (wybór)

• Grażyna op. 1, poemat symfoniczny na orkiestrę (1908)
• I Symfonia h-moll op. 4 (1909)
• Korsarz op. 6, poemat symfoniczny na orkiestrę (1911)
• Sen Dantego op. 7, poemat symfoniczny na orkiestrę (1911)
• Święty gaj op. 8, poemat symfoniczny na orkiestrę (1913)
• Legenda o św. Jerzym op. 9, poemat symfoniczny na orkiestrę (1918)
• Ijola, opera w 4 aktach (1927)
• Stalin, kantata na baryton, chór mieszany i orkiestrę (1949)
• II Symfonia „Mickiewiczowska” na tenor, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1950)
• III Symfonia na tenor solo i orkiestrę symfoniczną (1950)
• Koncert skrzypcowy op. 20 (1950)
• Żelazowa Wola op. 31, poemat symfoniczny na orkiestrę (1952)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)

Linki zewnętrzne

• Piotr Rytel, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .
• Piotr Rytel na zdjęciach w bibliotece Polona
• Piotr Rytel w Polskiej Bibliotece Muzycznej